22 Mayıs 2014
Öz
“En önemli irade gerçekte neysen o olmaktır. Bir görev için kendi gerçeğini feda edersin. Bir rol için duyularını feda edersin. Hissetme yeteneğinden vazgeçer ve karşılığında bir maske takarsın. Bireysel düzeyde kişisel bir devrim olmadan büyük ölçekli bir devrimin yaşanması mümkün değildir.”
― Jim Morrison
Ö Z
Kişi
İngilizce’de “kişi” (person) Latince “persona”(1)dan geliyor. Latince’de persona maske demek. Halen tiyatronun sembolü olan, antik dönemlerde tiyatroda kullanılan maskeleri (gülen yüz asık surata karşı) gözünüzün önüne getirin. Oyuncular eskiden rollerini işte o maskelerin ardında oynardı.
Psikolojik açıdan “kişi”nin tanımı, insanın toplum önünde takındığı roller ve büründüğü maskeleri işaret ediyor.
Birey
“Birey”in İngilizce karşılığı “individual”(2); yaygın anlayış “indivisible” yani “bölünemeyen” anlamında birleşiyor. Köklerine ayrıştırıp didiklersek, “dual”_ikili, “divi”_bölmek, “in” de olumsuz ön ek. Toparlarsak “artık ikiye bölünmesi mümkün olmayan” manasına erişmek mümkün.
Türk Dil Kurumu birey kelimesini, “Kendine özgü nitelikleri yitirmeden bölünemeyen tek varlık, fert”(3) olarak tanımlıyor.
Nasılsınız?
Birisiyle karşılaşıyoruz ve laf ola beri gele hatır soruyoruz;
o Nasılsınız?
o İyiyim, teşekkür ederim. Siz nasılsınız?
o Ben de iyiyim, sağ olun
Öz Türkçe konuşan dildaşlarımızdan duyup bugünlerde farkına vardığım harika bir selamlaşma;
o Özünüz nasıl?
o ? <3 ?
İnsanı mıhlayıp düşündürüyor; hem rasyonel akla hem de duygusal zihne dönmek durumunda kalıyorsunuz. Siz, evet siz, hakiki siz; anne, baba, çocuk, kardeş, kuzen, yeğen, dayı, hala, teyze, amca rolleriniz değil. Doktor, mühendis, iş adamı, işçi, çalışan, yönetici rolünüz hiç değil. Soru “hakiki” size yönelik. İçinize dönün, hissedin ve düşünün, samimi olun ve gerçek halinizi paylaşın istiyor, soruyu soran.
Bölünemeyen bir “Öz” var içimizde, sahici bir “Öz”. Ona dönmemizi, farkına varmamızı bekliyor.
Kendinize karşı dürüst olun,“Öz”ünüz ne istiyor?
Aklınıza ve kalbinize kulak verin; ikisinin dengesini bulup eyleme geçin…
Özkan Zere
Ekim-Aralık 2013
(1) http://en.wiktionary.org/wiki/persona#Etymology
(2) http://en.wikipedia.org/wiki/Individual